بخش مالی اقتصادی هر کشور تامینکننده منابع مالی و فعالیت های حقیقی اقتصادی محسوب میشود که به دو بخش تقسیم میگردد:
بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره میشود که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است و بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیتهای تولیدی و خدماتی مولد میباشد.
بورس (Bourse) کلمهای فرانسوی است که معنای آن در زبان فرانسه کیف پول میباشد.
بورس، نهاد سازمان یافتهای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب میشود و در کنار سایر موسسات و سازمان ها، وظایف چندگانهای را برعهده دارد.
کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایهها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیت های اقتصادی است.
تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر میگردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت میگیرد.
بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاستهای آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی در هر کشور اعمال میگردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد میشود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهمترین بخشهای آن محسوب میشود. فعالیت میکند. علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل میدهند.
بورس کالا (Commodity Exchange) یک بازار متشکل و سازمان یافتهای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار میگیرند.
امروزه طبقهبندیهای متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسی ها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند.
عموما بورسهای کالایی را در مقابل بورسهای اوراق بهادار تعریف میکنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه، فلزات و مواد معدنی (کانی ها)، انرژی و محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار میگیرد در زمره بورس کالایی میگنجد.
مهمترین ماموریت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار میگیرد.
بازار بورس مکانی است که درآن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه گذاری داد و ستد می شود. مردم به بازاربورس بازارسهام هم می گویند. اما نام رسمی و قانونی آن “بورس اوراق بهادار” می باشد که منظوراز اوراق بهادار همان برگههای سهام شرکتهاست. به مکانی که در آن عمل داد و ستد انجام می گیرد “تالار معاملات بورس” گفته میشود .