روش فعال در فرآیند یاددهی – یادگیری
روش فعال در فرآیند یاددهی – یادگیری
روش فعال در فرآیند یاددهی – یادگیری یکی از موضوعات بسیار مهم در کلاس‌های درس می‌باشد. كلاس‌های خلاق و دانش‌آموز علاقه‌مند را می‌توان تربیت كرد كه با هدایت درست از دانش خود در مسیر زندگی استفاده كنند. با توجه به اهداف بلند مدت آموزش و پرورش در تربیت افراد خلاق و اندیشمند و با توجه به تغییر و تحولات ذهنی و میزان اطلاعات دانش‌آموزان امروزی، تحولات اساسی در منابع درسی و روش‌های آموزشی و شیوه‌های تدریس لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
الگوهای تدریس
به همین دلیل معلمان، شاهد انتشار كتاب‌های گوناگونی در زمینه الگوهای تدریس هستند كه به نسبت سال‌های گذشته تعداد این كتاب‌ها بیشتر شده است. اما پرسش مهم این است: آیا تجربه‌‌های گذشته نشان نمی‌دهند كه الگوهای تدریس و شیوه‌های به كار گرفته شده در نظام آموزشی دوره‌های پیشین به طور كامل موفق نبوده‌اند؟ آیا میزان امكانات ما در مراكز آموزشی متناسب با الگوهای تدریس وارداتی بوده است؟
جواب دادن به این سؤالات زمانی منصفانه به نظر می‌رسد كه بدانیم هر ساله با وجودی كه در امر آموزش و پرورش دانش‌آموزان خلاق چندان موفق نبوده‌ایم، اما شاهد هستیم كه تعداد معدودی از دانش‌آموزان در المپیادهای علمی با شركت در دوره‌ای تكمیلی و فشرده مدال‌های متعددی برای كشورمان به ارمغان می‌آورند.
آیا لازم نیست كه از تجربیات این كلاس‌ها ی فشرده و روش‌های تدریس به كار گرفته مطلع شد و از آنها استفاده كرد؟ به نظر می‌رسد وقت آن رسیده باشد كه با پژوهشی كه در آموزش و پرورش و تربیت دانش‌آموزان خلاق در كشورهای گوناگون و حتی در كلاس‌های فشرده آمادگی المپیاد در كشور خودمان به عمل می‌آوریم، راهكاری برای بالا بردن كیفیت آموزشی و ارتقای سطح علمی دانش‌آموزان حاصل شود. چرا كه هدف در انتخاب بهترین شیوه تدریس و رسیدن به نهایت موفقیت، پرورش دانش‌آموزان خلاق، با تفكر جست‌وجوگر است و طبق گفته پیاژه ما چیزی را بهتر می‌فهمیم كه به قسمی خود آن را آموخته باشیم.
روش فعال در فرآیند یاددهی
در این زمان، متأسفانه كمترین اهمیت به روش تدریس داده می‌شود. باید از معلمانی تقدیر شود كه حداقل دست به پژوهشی تازه جهت تغییر در روش تدریس خود زده‌اند. زیرا آنها می‌دانند هدف این نیست كه دانش‌آموزانی را تربیت كنیم كه با دیدن یك جمله پرسشی به دنبال اولین متن مناسب با آن سؤال در كتاب درسی خود باشند و فعالیت دیگری انجام ندهند.
ایجاد علاقه و انگیزه در كلاس‌های درسی كه خود معلم پژوهشگر باشد، قدر مسلم محسوس‌تر از كلاس‌هایی است كه معلم فقط گوینده و حافظ جملات كتاب و تحویل گیرنده مطالب آموخته شده به دانش‌آموزان باشد وتین معتقد بود هدف این نیست كه بیاموزیم چگونه محاسبه كنیم بلكه باید اصولی را كه براساس آن كار می‌كند، بشناسیم.
کلاس‌های فعال
در كلاس‌هایی كه فعالیت و تحقیق محور اصلی تدریس است، گرچه روش به ظاهر غیرمعمول است، اما شیوه تدریس، كاری انقلابی است. زیرا تفكر دانش‌آموز را برمی‌انگیزد. هیلدا تابا صاحب‌نظر بزرگ در برنامه‌های درسی، معتقد بود اگر آموزگار پژوهشگر و خلاق باشد، جریانات تفكری را در كلاس پردازش می‌كند زیرا او جریانات تفكر را مبتنی بر سه رویكرد می‌دانست:
- تفكر و تحقیق را می‌توان آموخت و سپس با انتخاب شیوه برتر تدریس برای توسعه خلاقیت به كمك شاگردان رفت تا تفكر كنند.
- تفكر سبب درگیر شدن فعال فرد و مطالب است و در نهایت او را با مشاهداتی كه داشته به مفهوم سازی و درك بیشتر مطالب سازمان می‌دهد.
- جریانات تفكر و تحقیق در توالی و قانون‌مندی شكل می‌گیرد، یعنی كسب نتیجه مطلوب از تدریس، مستلزم چیرگی روش‌های جدید و نو بر مهارت‌های معین قبلی است كه چندان موفق نبوده است.
بنابراین با نگرشی كه بر تحقیق و پژوهش در امر تدریس می‌توان داشت كلاس‌های خلاق و دانش‌آموز علاقه‌مند را می‌توان تربیت كرد كه با هدایت درست از دانش خود در مسیر زندگی استفاده كنند، چرا كه طبق گفته بور: ما در صحنه بزرگ هستی، تنها تماشاگر نیستیم بلكه بازیگر هم هستیم.